发挥兵团特殊作用 牢记使命谱新篇
| Maurar | ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Maur borear hunang
| ||||||||||||||||||
| Vísindaleg flokkun | ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| Undir?ttir | ||||||||||||||||||
|
Maurar (fr?eiheiti: Formicidae) eru félagsskordyr sem tilheyra ?ttbálki ?ev?ngja líkt og vespur og byflugur. Maurar byggja sér vel skipul?ge bú sem stundum hysa milljónir einstaklinga sem skiptast í stéttir mee ákveeie sérh?ft hlutverk innan búsins og tar sem flest dyrin eru ófrjó og aeeins eitt kvendyr (drottningin) sér um ae fj?lga einstaklingum. Hjá sumum tegundum, til d?mis Formica rufa, finnast tó fleiri en ein drottning í búinu, hér um bil tv? hundrue hjá Formica rufa.
Bú maura og lifnaearh?tti teirra eru gífurlega fj?lbreytt. Sem d?mi má nefna tá sem byggja bú mee tví ae festa saman laufbl?e (e. leaf-cutter ants[óvirkur tengill]) mee silki lirfa sinna, teir maurar (hermaurar) sem mynda áhugavert bú mee samvinnu (úr ?erum maurum) (e. bivouac) og tá hefebundnu maura sem grafa g?ng og hvelfingar. Lifnaearh?ttir maura eru enn fj?lbreyttari, en sumir teirra n?ra sig nánast alfarie af tví ae leggjast á lirfur sínar og sjúga úr teim vessa (e. dracula ants(en)). Teir maurar f?ra lirfum sínum alla fasta f?eu, en teir n?ra sig svo af s?tum úrgangsdropum (hunangsd?gg) sem lirfurnar seyta. Aerir maurar stunda landbúnae og r?kta sveppi (t.d. e. laufskurearmaurar) sem teir svo éta, en sumir maurar "smala búpeningi" t.e.a.s. lifa í samhjálp mee pl?ntulúsum (Aphidae). Teir maurar veita búpeningi sínum vernd og skjól frá rándyrum og fá í staeinn aegang ae s?tum úrgangsdropum teirra. Eins og sést, er augljóst ae ekki skal tala strangt um maura sem kj?t?tur, heldur sem al?tur. Tó ber vel ae merkja ae sumir maurar lifa n?r langmest á ?erum skordyrum. Tae er tó regla hjá flestum maurum ae sykur og prótein eru lífsnauesynlegt fyrir upphald búsins, en hlutf?ll tessa tveggja atriea geta verie eitthvae breytileg.
Maurar gegna mikilv?gu hlutverki í vistkerfum (tar sem teir eiga heima), tví teir eru mee n?st síeustu skrefunum í hringrás lífsins t.e.a.s. teir háma í sig flest aff?ll t.d. lík og úrgang dyra. Maurar hafa nefnilega einnig tekie uppp á tví ae vera nokkue snyrtileg dyr. Maurar f?ra nefnilega allt sitt "rusl" (ó?tir afgangar og lík annara maura úr sínu búi, o.s.frv.) á einn ákveeinn stae m.?.o. ruslahaug. Tae er haldie ae tetta sé atferli sem l?rst hefur í gegnum tíeina til tess ae halda sykingum og ó?skilegum rotverum frá búinu.
Maurar finnast nánast alls staear í heiminum á turru landi. Einu staeirnir tar sem teir hafa ekki náe fótfestu eru Sueurskautslandie, Gr?nland, ákveeum Kyrrahafseyjum og Hawaii. á?tlae hefur verie ae allt ae triejungur lífmassa allra landdyra séu maurar og termítar.
Bl?kkumaur, algengasti maur í Evrópu, hefur fundist árlega frá 2002 á íslandi og fyrst árie 1994 samkv?mt Náttúrufr?eistofnun.[1]
Tengill
[breyta | breyta frumkóea]
Tilvísanir
[breyta | breyta frumkóea]- ↑ Bl?kkumaurNí. Skoeae 19. júlí 2020.
